De vierde vraag uit de meest gestelde fitness vragen serie luidt: Waarom van je soms veel en soms niet af, ondanks je dieet discipline? Het antwoord op deze vraag is zo goed als hetzelfde als het antwoord op de vorige meest gestelde fitness vraag: waarom val ik niet af? Ik hou me netjes aan mijn dieet. Maar omdat we beide vraagstellingen zo vaak te horen krijgen, beantwoorden we deze semi-dezelfde vraag graag twee keer.
Waarom val je soms veel en soms niet af? Ben je echt eerlijk tegen jezelf?
Of ik iemand nu online of fysiek begeleid, ik heb altijd moeite om de volgende vraag te stellen als iemand niet is afgevallen: “heb je jezelf echt aan je voedingsschema gehouden?” Met andere woorden, ben je eerlijk tegen jezelf geweest? Vaak komt er een ‘ja’ uit, gevolgd door een aantal kleine zinnetjes als:
- Het enige wat ik soms doe is een klein schaaltje chips ’s avonds.
- Misschien dat ik toch wat te veel opschep tijdens het avondeten.
- Ah Sander, 5 dagen heb ik echt mijn best gedaan, van t weekend een ‘klein’ feestje gehad.
Ik heb het een keer meegemaakt dat iemand iedere avond een ‘klein bakje’ chips pakte… Bleek in totaal 3 grote zakken per week te zijn. Nou, tegen deze extra 4000 kcal kan geen enkel dieet op. Met andere woorden, check eerst even of je jezelf echt aan je plan houdt. Afvallen is lastig als je stiekem iedere dag een paar honderd kcal extra binnenkrijgt. Wel lekker zo’n Bastogne koekje bij de thee. Of twee dan. Dat heb je verdiend, toch?
Weegmomenten zijn verschillend
Regel 1 voor een betrouwbare weging is wegen op eenzelfde moment. Weeg bijvoorbeeld iedere vrijdagochtend, vóór het plassen en vóór het ontbijt. Weeg je de ene vrijdag voor het plassen en eten en de andere keer na het plassen en/of eten. Het kan zomaar een paar honderd gram aan gewicht schelen. Laat staan als je normaliter op vrijdag weegt en de week erop op een maandag na een gezellig feestje. Dit kan letterlijk honderden grammen tot een dikke kilo schelen, door onder andere de vochtbalans.
Vocht vasthouden door de hormoon cyclus van vrouwen
Voor mannen geldt de reden extra vocht vasthouden door een hormooncyclus niet. Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar het effect van de hormoon cyclus van vrouwen op vocht retentie (vasthouden van extra vocht). Aldaar de achterliggende gedachte achter het vast houden van extra vocht niet helemaal duidelijk is, zien de meeste (maar niet alle) onderzoeken een grotere water retentie rondom de ovulatie. Dit kan soms meer dan een pond schelen met een week eerder of later wegen. In de toekomst schrijf ik een artikel hoe de cyclus precies in elkaar zit en wat het effect is op krachttraining en wat de achterliggende mechanismen van de vocht retentie kunnen zijn. Weeg als vrouw daarom het beste wekelijks en probeer de weken te orderen. De meeste cycli duren 28 dagen dus als je steeds in ‘week 2’ bijvoorbeeld een gewicht piek ziet en in de andere weken niet, weet je dat je bij de weging van ‘week 2’ niet meteen moet balen als je niet afvalt.
Soms gewoon geen idee
Heel eerlijk, soms heb geen idee wat het kan zijn. Soms doet iemand echt precies wat er op het voedingsplan staat en valt hij/zij de ene week een pond af en de week erop niets. Gevolgd door een week waar hij/zij wel weer afvalt. Het lichaam bestaat uit zoveel hormonen en bouwstenen. En er zijn zoveel mechanismen die invloed kunnen hebben op je gewicht, dat het antwoord niet altijd eenduidig is. Echter, als je jezelf week in, week uit aan je plan houdt, kan het lichaam alleen maar afvallen. Want een langdurig tekort aan voldoende energie consumptie (eten en drinken) moet altijd ergens gecompenseerd worden (vet/eiwitvoorraad in het lichaam).
Hou de energiebalans in de gaten
Gewicht verliezen blijft een spelletje der getallen. Als je week in week uit meer energieverbruikt dan dat je binnenkrijgt, dan val je af. Het lichaam moet het tekort aan energie namelijk aanvullen en daarvoor boort hij de lichaamsvoorraden aan. Ik zeg niet dat je zo’n kcal app moet bijhouden. Vaak is goed naar de porties op je bord kijken en bewust het aantal wandelingen naar de ‘snoepla’ tellen voldoende. Ben eerlijk en neem de tijd. Dan komt het altijd goed.